अर्थ एबं गृहमन्त्री विष्णु पौडेलले कालिगण्डकी–तिनाउ डाईभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजनालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको रुपमा अगाडि बढाउने प्रतिवद्धता व्यक्त गर्नुभएको छ । कालिगण्डकीको पानी तिनाउ नदिमा ल्याउनेगरी अगाडि बढाईएको ‘कालिगण्डकी–तिनाउ डाईभर्सन आयोजना’को शनिबार बुटवलका कार्यालय उद्घाटन गर्दै मन्त्री पौडेलले १५ वर्ष अगाडिको परिकल्पनाले मूर्त रुप लिन लागेको समेत बताउनु भयो ।
बुटवलको कालिकानगरमा स्थापना गरिएको कार्यालयले आगामी आर्थिक वर्ष भित्रमा परियोजनाको बिस्तृत प्रतिवेदन (डिपिआर)तयार गर्नेछ । यो कार्यालयको प्रमुख काम डिपिआर तयार गर्ने हो । आगामी आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा डिपिआरको काम सम्पन्न गरेर अर्कोवर्षदेखि निर्माणको काम सुरु हुने कार्यालय प्रमुख सन्तोष कैनीले बताउनु भयो । यस अगाडि नै पूर्व सम्भाव्यता अध्ययन भईसकेको छ ।
रुपन्देहीका जलस्रोतको आधार मानिएका तिनाउ नदिमा पानीको सतह घट्दै गएको छ । हिउदमा त पानी नै हुँदैन । तिनाउ नदिको सभ्यताको लागि पनि कालिगण्डकी तिनाउ डाईभर्सन महत्वपूर्ण मानिएको छ । उहाँका अनुसार परियोजना सम्पन्न भएपनि रुपन्देही र कपिलबस्तुलाई सिचाई सुविधा र १२६ मेघावाट विद्युत उत्पादन हुने छ ।
पूर्व–सम्भाव्यता अध्ययनले पाल्पा र स्याङ्जाको सिमाना राम्दी नदिको पुलभन्दा केही माथिबाट हेडबक्स बनाउनुपर्ने देखाएको थियो । यद्यपी गण्डकीका पूर्व मुख्यमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले त्यसको चर्को बिरोध गर्नुभएको थियो । त्यसैको कारण कालिगण्डकी–तिनाउ डाईभर्सन परियोजना अन्यौलमा थियो ।
आयोजनाका अनुसार २७ किलोमिटर सुरूङमार्फत दोभानमा १ सय मेघावाट विद्युत उत्पादन हुनेछ । दोभानमा जलासय निर्माण गरेर केही भाग पानी तिनाउ नदीमा बगाइनेछ भने दोभानबाट बुटवलको बेलवाससम्म ३ किलोमिटर लामो सुरूङमार्फत अर्को विद्युत गृह निर्माण गरी २६ मेघावाट विद्युत उत्पादन गरिने छ । त्यसरी बेलवास पुगेको पानीलाई नहर मार्फत कपिलवस्तु सम्म पुर्याएर सिंचाइका काममा प्रयोग गरिनेछ । करिव ९ मिटर चौडा सुरुङमार्गबाट प्रतिसेकेन्ड ८२ घनलिटर पानी तिनाउ नदिमा झर्नेछ ।
