नेपाल पत्रकार महासंघ रुपन्देहीको हालै १२ औं अधिवेशन तथा साधरणसभा सम्पन्न भएको छ । २०७७ साल चैत २५ गते भएको ११ औं अधिवेशनबाट रामराज पोख्रेलको अध्यक्षतामा नयाँ कार्यसमिति चयन भएको थियो । पत्रकारितामा मोफसलमा राजधानी मानिने रुपन्देही जिल्लालाई देशभरमा महत्वका साथ हेरिन्छ । पत्रकारहरुको संख्याको हिसाबले समेत धेरै संख्या रहेको रुपन्देहीमा ३ बर्षे कार्यकाल समाप्त हुँदै गर्दा के कस्ता कामहरु भए ? यिनै बिषयमा नेपाल पत्रकार महासंघ रुपन्देहीका अध्यक्ष रामराज पोख्रेलसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादीत अंश ।
पत्रकार महासंघको ३ बर्षे कार्यकाल कस्तो रह्यो ?
नेपाल पत्रकार महासंघ रुपन्देहीको ११ औं अधिवेशनबाट २०७७ साल चैत २५ गते भएको निर्वाचनबाट मेरो नेतृत्वमा नयाँ कार्यसमिति निर्वाचित भएको हो । मैलै नेतृत्व समाल्दा कोभिड महामारीको दोस्रो लहर शुरु हुनेक्रममा थियो । लगतै भयावह रुप लियो । जसका कारण तीज दर्जन बढि पत्रकार साथीहरु कोभिड संक्रमित र २ जना साथीहरु हिक्मत चौधरी र विन्दुकुमार चौहानलाई गुमाउनुप¥यो । यसका साथै विभिन्न कारणले यस अवधिमा ७ जना पत्रकारहरुलाई गुमाउनुप¥यो, जुन हाम्रो लागि अत्यन्तै दुःखद क्षण हो । यस्तो अकल्पनीय महामारीको पिडामा महासंघको तर्फबाट मलम लगाउने प्रयत्नहरु भएँ । संक्रमित साथीहरुलाई पनि अस्पतामा उपचारका लागि सहजीकरण, आर्थिक सहयोग, स्वास्थ्य सामाग्री वितरण, उपचारका लागि अक्सिजनको व्यवस्थापन जस्ता कामहरु भए । वास्तवमा त्यो क्षण सम्झदा पनि अहिले कथा जस्तो लाग्छ । त्यतिखेर हाम्रो टिम उपाध्यक्ष, सचिव, कोषाध्यक्ष सहितका पदाधिकारी र सदस्यहरु रातदिन खटेका थियौं । कोभिडको महामारीसँगै शुरु भएको पत्रकार महासंघ रुपन्देहीको कार्यकालमा सकभर पत्रकारहरुको पेशागत हकहित, प्रेस स्वतन्त्रता र अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताका पक्षमा काम गर्ने प्रयत्न गर्यौ । नेपाल पत्रकार महासंघको भवन रंगरोगन, कार्यकक्ष व्यवस्थापन, सटर निर्माण गरेका छौं । यस्तै पत्रकार क्षमता अभिवृद्धिका कार्यक्रमहरु अन्तर्गत पत्रकारिता तालिमहरु सञ्चालन भए । पत्रकार महासंघको इतिहासमा पहिलो पटक महिला पत्रकारिता पुरस्कार स्थापना गरिएको छ । उत्कृष्ट पत्रकारिता पुरस्कारको राशी बृद्धिका लागि काम भएको छ । यस्तै पत्रकारहरुको क्षमता अभिबृद्धि, पत्रकारहरुलाई दुःखमा साथ दिने जस्ता कामहरु गरेका छौं । समग्रमा यो कार्यकालमा टिमवर्कमा काम गर्ने अभ्यास ग¥यौं । समग्रतामा कार्यकालमा संस्थागत विकास, क्षमता अभिबृद्धि र विकेन्द्रीकृत रुपमा काम गर्ने थालनी यो कार्यकालमा भएको छ । मेरो विश्लेषणमा कार्यकाल पूर्ण रुपमा सफल बन्यो भन्ने लाग्छ ।
पछिल्लो समय पत्रकारहरु टिक्न नै मुस्किल भएका छन्, त्यस्ता पत्रकारहरुको सन्दर्भममा तपाईहरुले के गर्नुभयो ?
पत्रकारहरुलाई पेशामै टिकाईराख्ने कुरा अहिलेको मुख्य चुनौती हो । महासंघले पत्रकारहरुको पेशागत हकहित, व्यवासयिक क्षमता अभिबृद्धिमा ध्यान दिएर काम गर्ने गर्छ । मुख्य गरी कोभिडपछि देखा परेको आर्थिक संकटका कारण पत्रकारहरुलाई पेशामा टिकाउन चुनौती देखा परेको हो । साना लगानीका जिल्लाका मिडिया हाउसहरु आर्थिक रुपमा कमजोर हुँदा त्यसले पत्रकारहरुलाई प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको छ । यहि कुरालाई मध्यनजर गरेर हामीले पत्रकारहरुलाई तालिम मात्रै सञ्चालन नगरी फेलोसिप दिने प्रयत्न गर्यौं । हामीले बुटवल उपमहानगर र अन्य संसघंस्थाहरुसँग सहकार्यमा फेलोसिपका कार्यक्रमहरु ग¥यौं । यद्यपि यो प्रयाप्त भने थियो भनेर म भन्न सक्दीन । यसका अतिरिक्त रुपन्देहीका स्थानीय सरकारका प्रमुख उपप्रमुखहरुसँग स्थानीय मिडियाका सन्दर्भमा पनि छलफल गरेका थियौं । स्थानीय तहले स्थानीय मिडिया प्रवद्र्धनका लागि हामीले छलफलहरु ग¥यौं । प्रदेश सरकार र अन्य विभिन्न निकायहरुमा पनि यस्ता बिषयमा बहस ग¥यौं ।
विगतदेखि नै रुपन्देहीलाई मोफसलमा पत्रकारिताको राजधानीका रुपमा हेरिन्छ, के अहिले त्यो शाख छ त ?
छ, किनकी २०४६ सालको जनआन्दोलन, ०६२/६३ को आन्दोलनमा यहाँका पत्रकारहरुको भूमिका उल्लेख्य देखिन्छ । रुपन्देहीमा पत्रकारहरु पनि विचारका संवाहक हुन् भन्ने कुरा स्थपित गरिएको छ । यसै कारणले पनि रुपन्देही र खासगरी बुटवलाई हव मानिन्छ । यो त एउटा ऐतिहासिक र राजनीतिक कुरा भयो । सञ्चारमाध्यम र पत्रकारहरुको सक्रियताका हिसाबले पनि रुपन्देही हवका रुपमा विगतदेखि नै थियो र अहिले पनि छ । विश्वव्यापी आर्थिक संकटका बेलामा पनि रुपन्देही जिल्लामा ६ वटा दैनिक पत्रिका, आधार दर्जन साप्ताहिक, दुई दर्जना भन्दा बढि एफएम रेडियो, एक दर्जन टेलिभिजन र दर्जन बढि अनलाईनहरु नियमित र व्यवसायिक रुपमा चलिरहेका छन् । त्यहाँ कार्यरत सञ्चारकर्मीहरुले तुलानात्मक रुपमा आर्थिक र भौतिक हिसाबले पत्रकारहरुले सहज महसुस गरेका छन् । यसका अतिरिक्त यहाँको पत्रकारहरुको सामाजिक हैसियत बिशिष्टखालको छ । यहाँ पत्रकार आचार संहिता पनि अन्य जिल्लासँग तुलाना गर्दा राम्रो देखिन्छ । यीनै कारणले रुपन्देही पत्रकारितामा मोफसलको राजधानी हो भने यो पत्रकारिताको हिसाबले गर्विलो जिल्ला हो भन्ने मेरो बुझाई छ ।
तपाईको कार्यकालमा शुद्धिकरणको मुद्धा निकै पेचिलो बन्यो ? कार्यान्वयन होला त ?
हो, यो नेपाल पत्रकार महासंघको इतिहासमै भएको नयाँ र चुनौतीपूर्ण कार्य हो । महासंघको केन्द्रीय साधरणसभाले पारित गरेको शुद्धिकरण मापदण्ड कार्यान्वयन गर्नु जिल्ला शाखाको दायित्व भित्र पर्दछ । त्यसैपनि पत्रकार र पत्रकारिताका बिषयमा प्रश्न उठिरहेको थिएँ । यहि बेला जो पत्रकारितामा सक्रिय छैनन्, उनीहरुलाई सदस्यता त्याग्न हामीले आग्रह गरेका हौं । सोही आग्रह र शुद्धिकरण मापदण्ड अनुसार नै रुपन्देही जिल्लामा पनि कार्यान्वयन भएको हो । यस बिषयमा अनेक कोणबाट ब्याख्या र विश्लेषण गर्न त सकिएला तर, यो समयको मागका रुपमा हामीले बुझ्न पर्छ । यो एउटा अभियान हो, यो निरन्तर चल्छ । म अध्यक्ष भएको बेलामा यो शुरुवात भएको छ, यसलाई सबैले चुनौती भन्दा पनि अवसरका रुपमा लिनुपर्छ भन्ने मेरो बुझाई छ । जहाँसम्म कार्यान्वयनको सवाल हो, जिल्लाका तर्फबट सबै संघसंगठनहरुसँग छलफल गरेर सहमती नै गरेर शुद्धिकरण गरेर प्रदेश हुँदै केन्द्रमा पठाएका छौं । यसर्थ यो कार्यान्वयन हुन्छ ।
अन्त्यमा केही भन्नु छ ?
नेपाल पत्रकार महासंघ रुपन्देहीमा संस्थागत सहकार्य गर्ने कुरालाई मुख्य ध्यान दिए । पत्रकारहरुको पेशागत सुरक्षा र भौतिक सुरक्षा, पत्रकारहरुको क्षमता अभिबृद्धि, महासंघको संस्थगत विकास र पत्रकार र अन्य संघसंस्थाहरुको विकासमा महासंघको यो तीन बर्षमा काम गरेँ । खासगरी यसरी काम गर्दा नेपाल पत्रकार महासंघका पूर्वअध्यक्ष, सल्लाहकार, पदाधिकारीहरु, कार्यसमितिको सिंगो टिम, पत्रकार सम्बद्ध संघसंगठनहरुको निकै रचनात्मक साथ सहयोग पाएँ । रुपन्देहीका प्रशसनदेखि संघसंस्था, राजनीतिक दल एंव सम्पूर्ण सदस्य पत्रकार साथीहरुको साथ सहयोग हाम्रो लागि अविष्मरणीय नै रह्यो । म सबैलाई बिशेष धन्यवाद दिन चाहन्छु ।
